4.8 Wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia. W takim przypadku wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. W sytuacji, gdy formularze ofertowe zamawiającego wskazują stawkę VAT, którą należy doliczyć do podanej ceny netto, a składający ofertę wykonawca jest zwolniony z podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, czy taki wykonawca może wówczas ingerować w formularz ofertowy i dokonać wyliczeń z pominięciem wskazanej stawki VAT, bez narażenia się . Postępowania w sprawie zamówień publicznych mogą występować w różnych formach, tak jak ma to miejsce w przypadku postępowań sądowych i administracyjnych. Każda z procedur charakteryzuje się odmiennością i pewnymi specyficznymi cechami uzależnionymi od wielu różnych okoliczności. Jakie są zatem rodzaje postępowań o udzielenie zamówienia publicznego i kiedy można je stosować?Czym są zamówienia publiczne?Zamówienie publiczne zostało wprost zdefiniowane w treści art. 2 pkt 13 Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych. Zgodnie z powyższą regulacją, przepisy wskazanej ustawy stosuje się do udzielania:zamówień klasycznych oraz organizowania konkursów, których wartość jest równa lub przekracza kwotę 130 000 złotych, przez zamawiających publicznych;zamówień sektorowych oraz organizowania konkursów, których wartość jest równa lub przekracza progi unijne, przez zamawiających sektorowych;zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, których wartość jest równa lub przekracza progi unijne, przez zamawiających publicznych oraz zamawiających sektorowych;zamówień klasycznych oraz organizowania konkursów, których wartość jest równa lub przekracza progi unijne, przez zamawiających subsydiowanych w okolicznościach, o których mowa w art. 6. Cechą charakterystyczną zamówień publicznych jest ich charakter – końcowy efekt zawartej umowy jest przeznaczony do użyteczności publicznej, a nie prywatnej, tj. dla całego lub większości społeczeństwa, a nie indywidualnych że przepisów ustawy nie stosuje się do zamówień klasycznych oraz zamówień sektorowych lub konkursów:których zamawiający jest obowiązany udzielić lub które ma obowiązek przeprowadzić na podstawie innej niż określona ustawą, procedury organizacji międzynarodowej, wynikającej z porozumienia tworzącego zobowiązanie prawnomiędzynarodowe, jak umowa międzynarodowa zawarta między Rzecząpospolitą Polską a jednym lub wieloma państwami niebędącymi członkami Unii Europejskiej, w celu pozyskania dostaw, usług lub robót budowlanych na potrzeby zrealizowania lub prowadzenia wspólnego przedsięwzięcia;w całości finansowanych przez organizację międzynarodową lub międzynarodową instytucję finansującą, jeżeli zamawiający stosuje do tych zamówień lub konkursów inną niż określona ustawą procedurę organizacji międzynarodowej lub międzynarodowej instytucji finansującej;finansowanych w ponad 50% przez organizację międzynarodową lub międzynarodową instytucję finansującą, jeżeli uzgodniono z nimi zastosowanie do tych zamówień lub konkursów innej niż określona ustawą procedury organizacji międzynarodowej lub międzynarodowej instytucji Prawo zamówień publicznych przewiduje, że omawiane zamówienia mogą odbywać się w następujący sposób:przetarg nieograniczony,przetarg ograniczony,negocjacje z ogłoszeniem,negocjacje bez ogłoszenia,dialog konkurencyjny,licytacja elektroniczna,zamówienia z wolnej ręki,zapytanie o cenę, zamówienia publicznego a przetarg nieograniczony i ograniczonyJednym z głównych podziałów postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest przetarg nieograniczony i ograniczony. Pierwszy z nich, jak wskazuje na to sama nazwa, polega na tym, że oferta na wykonanie zamówienia publicznego jest skierowana do każdego chętnego podmiotu, który jest w stanie wykonać zlecone prace w oznaczonym terminie i za oznaczony budżet. Wszyscy zainteresowani wykonawcy mogą więc bez przeszkód składać swoje oferty, a to, która z nich zostanie wybrana, zależy od ostatecznej woli ograniczony jest z kolei limitowaną ofertą skierowaną wyłącznie do określonej grupy wykonawców, którzy spełniają określone kryteria ustalane przez zamawiającego. Oferty mogą być w tym przypadku składane wyłącznie przez osoby dopuszczone do udziału w przetargu. Kryteria różnicujące podmioty dopuszczone zależą od woli zamawiającego, mogą one polegać np. na tym, aby oferent prowadził swoją działalność przez określony czas, miał stosowne doświadczenie w danym zakresie, umożliwiał wykonanie prac w konkretnym przedziale cenowym czy też był lokalnym przedsiębiorstwem na nieograniczony oraz ograniczony może być stosowany w przypadku każdego zamówienia publicznego. Tak naprawdę to, która z ww. opcji pojawi się w rzeczywistości, zależy od tego, czy zamawiający chce zastosować względem swojej oferty bardziej lub mniej wymagające kryteria dopuszczalności do prac. Jeśli chce skorzystać z przetargu ograniczonego, powinien wcześniej ustalić, jaka grupa wykonawców będzie mogła składać swoje oferty, a jaka będzie pozbawiona tego prawa. Negocjacje z ogłoszeniem i negocjacje bez ogłoszeniaKolejną formą przetargu publicznego są negocjacje, które mogą odbyć się zarówno z ogłoszeniem, jak i bez niego. Pierwszy typ postępowania polega na tym, że zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert wstępnych, które nie zawierają jeszcze ceny i prowadzi z nimi w tym zakresie negocjacje. Następnie wystosowywane jest zaproszenie do składania dokładniejszych bez ogłoszenia są zaś trybem, w którym zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza ich do składania ofert zawierających proponowaną konkurencyjnyDialog konkurencyjny jest formą postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zbliżoną do negocjacji bez ogłoszenia. W tym przypadku po publicznym ogłoszeniu zamówienia, zamawiający prowadzi dialog z wykonawcami zaproszonymi do rozmów. Dopiero po zakończeniu dialogu wykonawcy są zapraszani do składania konkretnych ofert cenowych. Zamówienia w trybie dialogu konkurencyjnego udziela się na podstawie kryteriów jakościowych oraz ceny lub elektronicznaJedną z nowocześniejszych form postępowań w sprawie o udzielenie zamówienia publicznego jest licytacja elektroniczna. W praktyce obowiązują w niej takie same zasady jak przy standardowej licytacji (np. takiej, która odbywa się w domu aukcyjnym), z tą jednak różnicą, że wszelkie czynności przeniesione są do internetu. Oferenci zainteresowani zamówieniem publicznym logują się na wskazaną przez zamawiającego stronę, następnie wypełniają formularz informacyjny na temat swojego przedsiębiorstwa, a potem składają korzystniejsze oferty, które podlegają automatycznej klasyfikacji. Wygrywa ten, kto zaoferuje najlepszą z wolnej rękiPrawo zamówień publicznych umożliwia prowadzenie postępowania w jednym szczególnym trybie, który nie nosi cech konkurencyjnych. Jest to oczywiście forma zamówienia z wolnej ręki. Zamawiający wybrał już konkretnego wykonawcę na swój sposób, najczęściej bez przeprowadzania żadnej wstępnej selekcji, a następnie negocjuje tylko warunki przyszłej umowy. W tym trybie nie dochodzi do wyboru wykonawcy w ramach konkurencyjnych działań, wykonawca jest bowiem już odgórnie ustalony. Postępowanie ma na celu wyłącznie ustalenie zasad wykonywania przyszłego o cenęZgodnie z treścią art. 70 Prawa zamówień publicznych, zamawiający może udzielić zamówienia w trybie zapytania o cenę, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych, a wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy. Zamawiający może posłużyć się tą formą postępowania tylko, gdy spełnione są dwie wymienione w nim i interpretowane ściśle przesłanki, tj. przedmiotem zamówienia mogą być tylko dostawy lub usługi powszechnie dostępne na rynku, o znormalizowanych standardach, których wartość jest mniejsza od równowartości kwoty wyrażonej w złotych polskich, określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy dla dostaw lub usług w odniesieniu do odpowiedniej kategorii zamawiających udzielających zamówień publicznych definiuje konkurs jako tzw. przyrzeczenie publiczne, na mocy którego zamawiający publicznie przyrzeka nagrodę za wykonanie i przeniesienie prawa do pracy konkursowej wybranej przez sąd konkursowy. Konkurs ma charakter powszechny i mogą wziąć w nim udział wszystkie chętne zamówień publicznych posiada aż 9 form postępowania mającego na celu wybór najlepszego wykonawcy zamówienia publicznego. W zdecydowanej większości są to postępowania o charakterze konkurencyjnym, w których potencjalni wykonawcy mają za zadanie przekonać do swojej oferty zamawiającego. W jednym przypadku zamawiający może samodzielnie wybrać wykonawcę bez potrzeby rozpatrywania innych ofert i ustalać z nim zakres przyszłej umowy. Wyrok KIO 346/15 z dnia 9 marca 2015 r. Wyrok KIO 413/15 z dnia 16 marca 2015 r. Ostatni artykuł z cyklu „Przegląd orzecznictwa na gruncie znowelizowanych przepisów PZP”, poświeciliśmy zagadnieniu waloryzacji wynagrodzenia w umowach zawartych na okres dłuższy niż 12 miesięcy. Obowiązek ten został wprowadzony nowelizacją PZP z 2014 r., poprzez dodanie nowego ust. 5 do art. 142 PZP. O instytucji waloryzacji pisaliśmy już na Portalu w artykule: „Waloryzacja wynagrodzenia w umowach długoterminowych”. Zgodnie z art. 142 ust. 5 PZP umowa zawarta na okres dłuższy niż 12 miesięcy zawiera postanowienia o zasadach wprowadzania odpowiednich zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w sytuacji gdy dojdzie do zmiany: 1) stawki podatku VAT, 2) wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, 3) zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki na te ubezpieczenia. Choć samo wprowadzenie przepisu jest bardzo pozytywnie oceniane, w szczególności z uwagi na polepszenie sytuacji wykonawcy, to okazuje się, że w praktyce strony postępowania mają problem z jego właściwą interpretacją. Jak wynika z przytoczonego w dalszej części artykułu orzecznictwa – zamawiającym bardzo trudno jest tak sformułować zapisy SIWZ bądź wzory umów, aby jasno określić mechanizmy waloryzacji w razie zaistnienia którejkolwiek z przesłanek określonych w ww. przepisie. W pierwszym z omawianych wyroków (KIO 346/15 z dnia 9 marca 2015 r.), Izba podała w uzasadnieniu, że „Sporne pomiędzy stronami postępowania odwoławczego jest rozumienie określenia „odpowiednie zmiany wysokości wynagrodzenia”. W ocenie odwołującego wyrażenie „odpowiednie” należy rozumieć jako „równe”, „odpowiadające” zmianom wprowadzonym przez właściwe regulacje prawne. Z kolei zamawiający twierdzi, iż z przepisu nie wynika, by wprowadzane zmiany wynagrodzenia wykonawcy były równe wysokościom zmian wskazanych stawek.” W sporze tym KIO przyznała rację odwołującemu, wyjaśniając przy tym, że „wymienione w art. 142 ust. 5 stawki podatku VAT, kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz zasady i stawki obowiązujące w ubezpieczeniach społecznych i zdrowotnych są regulowane przez odpowiednie akty prawne o charakterze bezwzględnie obowiązującym. Oznacza to, że wykonawcy nie mają żadnego wpływu na ich wysokość i muszą je uwzględniać również przy kalkulowaniu ceny oferty. Dokonywanie w tym zakresie zmian przez ustawodawcę może zatem wpłynąć na koszt wykonania zamówienia przez wykonawcę. Celem wskazanego przepisu jest możliwość uniknięcia przez wykonawcę negatywnych dla niego skutków zmian legislacyjnych.” KIO podkreśliła, że „odpowiednia zmiana” ww. warunków umowy oznacza zmianę „adekwatną”, „wynikającą wprost z zaistniałej zmiany przepisów prawa. Kwota o jaką zostanie zmienione wynagrodzenie nie powinna być ani niższa, ani wyższa niż to wynika ze zmiany przepisów prawa.” Obowiązek waloryzacji umów aktualizuje się wówczas, gdy zmiany wymienione w art. 142 ust. 5 PZP będą miały wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę. To na wykonawcy spoczywa obowiązek wykazania zmiany kosztów wykonania zamówienia. W tym kontekście, w przedmiotowym postępowaniu, KIO nie przychyliła się do argumentacji odwołującego i nie uznała żądania „(…) nakazania zamawiającemu dokonywania zmian umowy we wskazanym wyżej zakresie jedynie na podstawie oświadczenia o wysokości dodatkowych kosztów wynikających z wprowadzenia zmian, o których mowa powyżej.” Jak zatem powinno wykazać się zmianę warunków? W SIWZ zamawiający podał, że gdy dojdzie do zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę „Wykonawca może wystąpić do Zamawiającego z wnioskiem o zmianę wynagrodzenia, przedkładając odpowiednie dokumenty potwierdzające zasadność złożenia takiego wniosku. Wykonawca winien wykazać ponad wszelką wątpliwość, ze zaistniała zmiana ma bezpośredni wpływ na koszty wykonania zamówienia oraz określić stopień, w jakim wpłynie ona na wysokość wynagrodzenia.” KIO rozwiewając wszelkie wątpliwości orzekła, że „Wprowadzenie zapisu o waloryzacji wynagrodzenia jedynie na podstawie jego oświadczenia mogłoby prowadzić do bezpodstawnego podnoszenia wynagrodzenia wykonawcy.” Poza tym, w sentencji omawianego wyroku, KIO zobowiązała zamawiającego do wykreślenia z wzoru umowy zawartej w SIWZ postanowienia o następującej treści: „W przypadku uznania przez Zamawiającego zasadności wprowadzenia zmian do umowy, Strony zobowiązują się pokryć nadwyżkę wynagrodzenia w równym stopniu (po 50 % udokumentowanej zmiany wysokości wynagrodzenia).” Jak argumentował odwołujący, nie ma w PZP żadnych podstaw prawnych dla takiego zapisu w SIWZ. W odniesieniu do tej kwestii, w innym postępowaniu, zakończonym wyrokiem KIO 413/15 z dnia 16 marca 2015 r., Izba orzekła, że obciążenie kosztami zmian legislacyjnych spoczywa na zamawiającym. Zdaniem KIO taka była wola ustawodawcy przy wprowadzaniu art. 142 ust. 5 PZP. „W konsekwencji twierdzenia Zamawiającego o dopuszczalności rozłożenia na strony umowy mogących pojawić się w toku jej wykonywania dodatkowych kosztów związanych z zaistnieniem jednej z objętych dyspozycją komentowanego przepisu sytuacji świadczyć mogły o niezrozumieniu jego ratio legis.” W omawianym wyroku KIO nakazała Zamawiającemu „wprowadzenie do treści wzoru umowy w sprawie zamówienia publicznego postanowień o zasadach wprowadzenia odpowiednich zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę”. Celowo nie podano dokładnej treści tych postanowień, ponieważ, jak wskazano w uzasadnieniu orzeczenia zamawiający ma prawo samodzielnie określać treść i poziom szczegółowości ww. zasad. Dodatkowo Izba podkreśliła, że „Ze względu na konieczność zapewnienia stabilności stosunków gospodarczych przyjąć należy, że owe zasady powinny precyzować kwestię waloryzacji wynagrodzenia na tyle, żeby w toku realizacji umowy strony nie toczyły sporów w tym zakresie, bądź dopiero wówczas rzeczywiście ustalały stosowne zasady.” Również i w tym orzeczeniu Izba zajęła podobne stanowisko dotyczące wykazania zmian warunków wynagradzania: „Co istotne, art. 142 ust. 5 in fine Pzp zawiera zastrzeżenie, że przewidziane w umowie zasady znajdą zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy wypunktowane w nim zdarzenia będą miały wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę. Zdaniem Izby, opierając się na tym fragmencie przepisu, należy twierdzić o istnieniu spoczywającego na wykonawcy obowiązku wykazania zmiany kosztów wykonania zamówienia. Skoro bowiem regulacja ta uprzywilejowuje wykonawcę, to na nim spoczywa ciężar wykazania dopuszczalności skorzystania z jej dobrodziejstwa.” KIO nie zgodziła się ze stanowiskiem Zamawiającego dotyczącym podjęcia przez strony negocjacji, jeśli dojdzie do np. zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia. Zamawiający uznał bowiem, że skoro w art. 4 ustawy nowelizującej PZP (ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r.) zawarto procedurę negocjacji w odniesieniu do umów na okres powyżej 12 miesięcy, zawartych przed dniem wejścia w życie zmian (tj. od dnia 19 października 2014 r.) analogicznie można również stosować ten tryb do umów zawieranych od końca października 2014 r. KIO przychyliła się do argumentacji Odwołującego który podał, że: „umowę zawieraną po dniu 19 października 2014 r. powinien cechować pewien automatyzm rozumiany w ten sposób, że o ile zaistnieje jedna z okoliczności z art. 142 ust. 5 pkt 1-3 PZP, to uruchomiona zostanie przewidziana w kontrakcie procedura waloryzacji wynagrodzenia, która przebieg będzie wg określonych w niej zasad.” Izba przestrzegła jednocześnie, że „W opisanym mechanizmie nie należy natomiast upatrywać uprawnienia do żądania przez wykonawcę automatycznego podwyższenia należnego wynagrodzenia, ponieważ – jak wspomniano – będzie to zależało od wykazania przez niego wpływu zmian ustawodawstwa na koszt wykonania zamówienia.” Co ciekawe Izba pozytywnie oceniła inny mechanizm wprowadzony przez Zamawiającego w SIWZ, na gruncie art. 142 ust. 5 PZP, odnoszący się do zmian wynagrodzenia wykonawcy w przypadku zmiany stawki podatku VAT. Zamawiający określił, że „w razie zmiany obowiązującej stawki podatku wynagrodzenie umowne netto nie ulegnie zmianie, a jedynie zostanie do niego doliczony podatek w zmienionej wysokości.” Autor: Anna Mathews, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy W Pzp z 2019 wprowadzono zmiany dotyczące terminu związania ofertą. Odnoszą się one do długości tego terminu, czy do zasad jego przedłużania. Nasza trenerka Agnieszka Szulakowska sprawdza, jak zmieniły się przepisy w porównaniu do ustawy z 2004 roku. Związanie ofertą jest pojęciem cywilnoprawnym, które nie zostało zdefiniowane ani w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp z 2004), ani w ustawie z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp z 2019 lub obowiązujące pzp). Termin związania ofertą oznacza, że przez określony czas wykonawca, bez względu na to, czy dalszy udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia jest dla niego korzystny, czy też nie, nie może zmienić treści swojej oferty - po upływie terminu na składanie ofert nie ma możliwości wycofania lub zmiany pierwotnej treści swojego oświadczenia woli. Ewentualne uchylanie się od zawarcia umowy skutkuje zatrzymaniem przez zamawiającego wadium, o ile zostało ono przewidziane w treści dokumentów Terminy związania ofertąW pzp z 2004 regulacji dotyczących terminu związania ofertą należało szukać w art. 85. Z kolei w pzp z 2019 nie ustanowiono jednego przepisu, który by regulował kwestię terminu związania ofertą. Wprowadzono osobne regulacje dotyczące terminu związania ofertą dla postępowań o wartości równej progom unijnym lub większej (art. 220) i dla postępowań poniżej progów unijnych (art. 307). Ustawodawca, podobnie jak w obecnie obowiązujących przepisach, uzależnił maksymalną długość terminu związania ofertą od wartości zamówienia. Art. 85 ust. 1 i 51. Wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jednak nie dłużej niż:1) 30 dni - jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;2) 90 dni - jeżeli wartość zamówienia dla robót budowlanych jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20 000 000 euro, a dla dostaw lub usług - 10 000 000 euro;3) 60 dni - jeżeli wartość zamówienia jest inna niż określona w pkt 1 i Bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania ofert. Art. 220 ust. 1 i 21. Wykonawca jest związany ofertą nie dłużej niż:1) 90 dni,2) 120 dni - jeżeli wartość zamówienia dla robót budowlanych jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20 000 000 euro, a dla dostaw lub usług - 10 000 000 euro- od dnia upływu terminu składania ofert, przy czym pierwszym dniem terminu związania ofertą jest dzień, w którym upływa termin składania Zamawiający określa w dokumentach zamówienia termin związania ofertą przez wskazanie 307 ust. 1Wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu określonego datą w dokumentach zamówienia, jednak nie dłużej niż 30 dni od dnia upływu terminu składania ofert, przy czym pierwszym dniem terminu związania ofertą jest dzień, w którym upływa termin składania ofert. 1) Przepisy określają termin maksymalny związania ofertą;2) Zamawiający jest zobowiązany skonkretyzować wymagany termin związania, podając go zgodnie z pzp z 2019 w dokumentach zamówienia;3) Terminem początkowym dla okresu związania ofertą (pierwszym dniem tego terminu) jest dzień upływu terminu składania ofert;4) Z pzp z 2019 wynika, że zamawiający wskazuje w dokumentach zamówienia termin związania ofertą konkretną datą, z którą ten termin upływa. Komentarz do punktu 1)Zgodnie z treścią art. 85 ust. 1 pzp z 2004 wykonawca, który złożył ofertę w postępowaniu, był nią związany do upływu terminu określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jednak nie dłużej niż:30 dni - jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;90 dni - jeżeli wartość zamówienia dla robót budowlanych jest równa wyrażonym w złotych równowartości kwoty 20 000 000 euro, a dla dostaw lub usług – 10 000 000 euro, lub je przekracza;60 dni - jeżeli wartość zamówienia jest inna niż określone w pkt 1 i przepis ten określał maksymalny termin, w jakim zamawiający mógł zakreślić upływ terminu związania ofertą w danym postępowaniu - i to ten termin wynikający z siwz był wiążący dla wykonawców. Ponadto, bieg terminu związania ofertą rozpoczynał się wraz z upływem terminu składania ofert. Pełna treść dostępna tylko dla abonentów PZPgo Abonament PZPgo daje Ci dostęp do wszystkich naszych kursów i wideoszkoleń – to aż 25 godzin nagrań! Dodatkowo zyskujesz pełny dostęp do Strefy Wiedzy, a w niej: dziesiątki merytorycznych artykułów przygotowanych przez naszych trenerów, porównania aktualnych przepisów PZP z przepisami ustawy z 2004 r., rozbudowaną sesję Q&A z filtrami tematycznymi. Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, mająca wejść w życie od dnia 1 stycznia 2021 r. wprowadza istotne zmiany dotyczące odrzucenia oferty wykonawcy. W stosunku do poprzedniego stanu prawnego, w art. 226 n. Pzp określono szereg nowych przesłanek uzasadniających odrzucenie oferty, jak również dokonano zmian w zakresie przesłanek już istniejących. Wuzasadnieniu do projektu ww. ustawy wskazano, że zmiany te wynikają z nowych regulacji prawnych związanych z ustawą o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa1, albo z przyjętych w projekcie ustawy nowych regulacji np. w zakresie rezygnacji z czynności wykluczania wykonawcy z udziału w postępowaniu na rzecz odrzucania oferty wykonawcy podlegającego wykluczeniu, nowych regulacji w zakresie badania warunków formalnych zwią- zanych ze złożeniem ofert, tj. złożenia ich w odpowiednim terminie, czy zmian w zakresie terminologii, jak wprowadzenie pojęcia dokumentów zamówienia, na określenie dotychczasowej specyfikacji istotnych warunków Na szczególną uwagę zasługują nowo wprowadzone do ustawy podstawy odrzucenia oferty. Stosowanie ich w praktyce wymaga od zamawiających prawidłowego rozpoznania i oceny sytuacji skutkującej odrzuceniem oferty. Ważne Wykonawcy muszą być świadomi, że niektóre z błędów czy uchybień związanych z ofertą lub jej złożeniem, które dotychczas były akceptowalne lub mogły podlegać poprawieniu – po wejściu w życie nowych przepisów skutkować będą odrzuceniem oferty. 1. ZŁOŻENIE OFERTY PO TERMINIE SKŁADANIA OFERT – art. 226 pkt 1 n. Pzp Złożenie oferty po terminie składania ofert jest jedną z nowych przesłanek odrzucenia oferty. Dotychczas okoliczność ta była podstawą do zwrócenia wykonawcy spóźnionej oferty. Jej złożenie nie wywoływało żadnych skutków związanych z udziałem wykonawcy w postępowaniu, poza możliwością wniesienia odwołania w przypadku postępowań o udzielenie zamówienia publicznego o wartości równej lub przekraczającej progi unijne. Oferta taka nie podlegała otwarciu, a zamawiający miał obowiązek niezwłocznie zwrócić ofertę wykonawcy – w przypadku zamówień o wartości poniżej progów unijnych, a w przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej progi unijne – niezwłocznie zawiadomić wykonawcę o złożeniu oferty po terminie, oraz zwrócić ją po upływie terminu do wniesienia odwołania. Ważne Według nowego Prawa zamówień publicznych odrzucenie oferty z powodu złożenia jej po upływie terminu składania ofert – jako czynność zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego – podlegać będzie zaskarżeniu bez względu na wartość zamówienia (zob. art. 513 n. Pzp). Analogiczną regulację ustanowiono w przypadku wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Zgodnie z art. 146 ust. 1 pkt 1 n. Pzp zamawiający odrzuca wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, jeżeli został złożony po terminie. 2. WYKONAWCA PODLEGAJĄCY WYKLUCZENIU – art. 226 pkt 2 n. Pzp: Złożenie oferty przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu z postępowania lub niespełniającego warunków udziału w postępowaniu, lub który nie złożył w przewidzianym terminie oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 n. Pzp, lub podmiotowego środka dowodowego, potwierdzających brak podstaw wykluczenia lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu, lub innych dokumentów lub oświadczeń – jest podstawą do odrzucenia oferty. W ustawie – Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r. określono podstawę odrzucenia oferty związaną ze złożeniem jej przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu z postępowania lub niespełniającego warunków udziału w postępowaniu, lub wykonawcę, który nie złożył jednolitego dokumentu, podmiotowych środków dowodowych, lub innych dokumentów lub oświadczeń. Ważne W poprzednim stanie prawnym, tj. w Pzp z 2004 r. występowała nieco podobna przesłanka odrzucenia oferty, określona w art. 89 ust. 1 pkt 5. Wskazywała na obowiązek odrzucenia oferty, jeżeli została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert. Jednocześnie zgodnie z art. 24 ust. 4 Pzp z 2004 r. oferta wykonawcy wykluczonego uznawana była za odrzuconą. Przepisy poprzedniej ustawy nie wskazywały wprost na obowiązek odrzucenia oferty wykonawcy, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub nie złożył oświadczeń lub dokumentów podmiotowych. Niemniej jednak – w takich przypadkach odrzucenie oferty również następowało, a podstawą prawną były przepisy art. 24 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 24 ust. 4, w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 5 Pzp z 2004 r. Ważne W nowej ustawie – określono jednoznacznie, że odrzucenie oferty następuje zarówno w przypadku jej złożenia przez wykonawcę podlegającego wykluczeniu, jak i wykonawcę niespełniającego warunków udziału w postępowaniu, a także przez wykonawcę, który nie złożył wymaganych oświadczeń lub dokumentów podmiotowych. 3. NIESPEŁNIANIE WYMOGÓW – art. 226 pkt 6 n. Pzp: Zamawiający może odrzucić ofertę z powodu niespełnienia wymogów w zakresie jej sporządzania i przekazywania. Odrzuca także ofertę sporządzoną lub przekazaną w sposób sprzeczny z wymaganiami technicznymi oraz organizacyjnymi sporządzania lub przekazywania ofert przy użyciu środków komunikacji elektronicznej określonych przez zamawiającego. Ustanowienie w art. 252 ust. 2 n. Pzp warunku wyrażenia przez wykonawcę pisemnej zgody na wybór jego oferty w związku z upływem terminu związania ofertą należy odczytywać jako wymóg utrzymania przez wykonawcę stanu związania ofertą ocenioną jako najkorzystniejsza w postępowaniu – aż do momentu jej wyboru Dotychczas – co do zasady – kwestie formalne związane ze sporządzeniem oferty, a także jej przekazaniem nie stanowiły samodzielnej podstawy odrzucenia oferty wykonawcy jako niezgodnej z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej podkreśla się, że brak jest podstaw do odrzucenia oferty, której wyłącznie forma jest niezgodna z postanowieniami zawartymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Oznacza to, że przepis art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp z 2004 r. (obowiązujący do końca 2019 r. – przyp. red.) dotyczy wyłącznie treści merytorycznej oferty, a nie jej formy. W ustawie tej nie było zatem analogicznej regulacji, na podstawie której możliwe byłoby odrzucenie oferty z powodu kwestii formalnych dotyczących sporządzania i przekazywania oferty. Ważne Wprowadzenie przesłanki odrzucenia oferty z art. 226 pkt 6 Pzp z 2019 r. (nowego Pzp) oznacza dla wykonawców konieczność przygotowania oferty i przekazania jej w sposób i na warunkach określonych przez zamawiającego. Samowolna ingerencja wykonawcy w formę oferty, np. poprzez zmianę treści ustalonego przez zamawiającego formularza ofertowego lub innych oświadczeń i dokumentów dołączanych do oferty, czy złożenie kosztorysu w innej formie niż określona przez zamawiającego – będzie podstawą do odrzucenia oferty wykonawcy. Również przekazanie oferty w sposób odbiegający od ustanowionego przez zamawiającego – stanowić będzie podstawę odrzucenia oferty. Należy zwrócić uwagę, że chodzi tutaj o warunki określone przez zamawiającego, a nie wynikające z ustawy. 4. Brak pisemnej zgody wykonawcy – art. 226 pkt 13 n. Pzp Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli brak jest pisemnej zgody wykonawcy na wybór jego oferty po terminie związania ofertą. Przedmiotowa przesłanka nawiązuje do art. 252 ust. 2 n. Pzp, w którym przewidziano, że: Ważne upływ terminu związania ofertą nie stanowi podstawy do odrzucenia oferty wykonawcy, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, o ile wykonawca ten wyrazi pisemną zgodę na wybór jego oferty w okolicznościach upływu terminu związania ofertą. Na gruncie przepisów ustawy Pzp z 2004 r. nie było przeciwwskazań do wyboru oferty po upływie terminu związania tą ofertą. W orzecznictwie KIO wskazywano, że: (…) żaden przepis ustawy nie wymaga permanentnego utrzymania przez wykonawcę stanu związania ofertą, a tylko to mogłoby być podstawą w razie upływu tego terminu do rozpatrywania niezgodności takiej oferty z ustawą. Jednocześnie de lege lata żaden z przepisów ustawy Pzp nie zakazuje wyboru oferty wykonawcy, który swoją ofertą związany już nie jest. (Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 24 lipca 2018 r., sygn. akt: KIO 1371/18). Ważne Upływ terminu związania ofertą miał jedynie skutek w postaci braku zobowiązania wykonawcy do zawarcia umowy (zob. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 16 września 2019 r., sygn. akt KIO 1685/19). Nowa ustawa Pzp przynosi w tym zakresie diametralne zmiany. Ustanowienie w art. 252 ust. 2 n. Pzp warunku wyrażenia przez wykonawcę pisemnej zgody na wybór jego oferty w związku z upływem terminu związania ofertą należy odczytywać jako wymóg utrzymania przez wykonawcę stanu związania ofertą ocenioną jako najkorzystniejsza w postępowaniu – aż do momentu jej wyboru. Przedmiotowa regulacja musiała zatem znaleźć również odzwierciedlenie w katalogu przesłanek odrzucenia oferty. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej podkreśla się, że brak jest podstaw do odrzucenia oferty, której wyłącznie forma jest niezgodna z postanowieniami zawartymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Oznacza to, że przepis art. 89ust. 1 pkt 2 Pzp z 2004 r. (obowiązujący do końca 2019 r. – przyp. red.) dotyczy wyłącznie treści merytorycznej oferty, a nie jej formy. Ważne Ustawodawca, wprowadzając nową regulację, jednocześnie zapobiega powstaniu stanu niepewności po stronie zamawiającego, który dotychczas nie miał żadnej gwarancji, że wykonawca, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza w okolicznościach upływu terminu związania ofertą – zdecyduje się ostatecznie na zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego. Oferta taka była bowiem na gruncie przepisów ustawy Pzp z 2004 r. ważna (nie podlegała odrzuceniu), ale niewiążąca dla wykonawcy. Wejście w życie nowego Prawa zamówień publicznych rozwiązuje ten problem. 5. WYKLUCZENIE Z PRZYCZYN związanych z wniesieniem i utrzymaniem wadium – art. 226 pkt 14 nPzp Odrzuceniu podlega oferta złożona przez wykonawcę, który nie wniósł wadium, lub wniósł je w sposób nieprawidłowy, lub nie utrzymywał wadium nieprzerwanie do upływu terminu związania ofertą, lub złożył wniosek o zwrot wadium. Na gruncie przepisów Pzp z 2004 r. oferta podlegała odrzuceniu w przypadku, kiedy wykonawca nie wniósł wadium lub wniósł je nieprawidłowo (zob. art. 89 ust. 1 pkt 7b Pzp). Nowe podstawy odrzucenia dotyczą dwóch sytuacji. Pierwszą z nich jest nieutrzymanie przez wykonawcę wadium nieprzerwanie do upływu terminu związania ofertą, który to obowiązek przewidziany został w art 97 ust. 5 Pzp z 2019 r. Wykonawca... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 10 wydań magazynu "Monitor Dyrektora Szkoły" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź Co to są zamówienia publiczne Podmioty publiczne, czyli – między innymi – administracja rządowa czy jednostki samorządu terytorialnego, kupujące na rynku towary i usługi, są określane jako zamawiający. System zamówień publicznych opisuje szczegółowe procedury, według których zamawiający mogą dokonywać tych zakupów. Termin zamówienie publiczne oznacza odpłatną umowę zawieraną między zamawiającym a wykonawcą, czyli podmiotem, który oferuje zamawiającemu roboty budowlane, usługi lub dostawy. Zamówienia publiczne to kluczowa forma udziału sektora publicznego w gospodarce. Według danych Komisji Europejskiej wydatki na zamówienia publiczne stanowią nawet 19% PKB Unii Europejskiej, co daje kwotę 2,3 biliona euro rocznie. W przypadku polskiej gospodarki udział zamówień publicznych w PKB to co najmniej 10%, a kwota – około 200 miliardów złotych – tyle corocznie wydają publiczni zamawiający na towary i usługi kupowane w systemie zamówień publicznych. Jakie przepisy regulują udzielanie zamówień publicznych Zamówienia publiczne są sformalizowane. Zarówno zamawiający, jak i wykonawca muszą działać w określony sposób i spełniać wymagania zdefiniowane w przepisach. Od 1 stycznia 2021 roku głównym filarem systemu zamówień publicznym w Polsce będzie Ustawa z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (dalej PZP), która zastąpi Ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Przepisy PZP określają między innymi zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej, zasady kontroli udzielania zamówień publicznych, zasady dotyczące umowy zawartej w wyniku przeprowadzonego postępowania. Nowa ustawa wprowadza szereg zmian do dotychczas obowiązujących regulacji. Te zmiany dotyczą między innymi: systemu środków ochrony prawnej – na przykład w postępowaniach poniżej progów unijnych wprowadzono możliwość skarżenia każdej czynności czy zaniechania zamawiającego oraz możliwość zaskarżenia w drodze skargi kasacyjnej wyroku Sądu Okręgowego i znacząco obniżono wysokość opłat sądowych od skargi na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej trybów udzielania tak zwanych zamówień podprogowych – na przykład wprowadzono odrębne zasady dotyczące trybów udzielania zamówień czy zawartości ogłoszeń umowy w sprawie zamówienia publicznego – na przykład wskazano obowiązkowy zakres postanowień umownych, zasadę współdziałania stron, katalog tak zwanych klauzul abuzywnych, czyli niedozwolonych z mocy prawa szeregu zmian dotyczących procesu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w zakresie definicji pojęć, przesłanek wykluczenia czy odrzucenia oferty, pełnej elektronizacji procesu zamówienia, podstaw unieważnienia postępowania, warunków udziału w postępowaniu, terminów na zadawanie pytań do specyfikacji warunków zamówienia (SWZ) realizacji zamówienia – na przykład raporty z realizacji zamówienia, regulacje dotyczące sposobu rozwiązywania sporów wynikających z umowy zawartej w wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczą zamówień i konkursów, których wartość jest równa lub przekracza 130 000 zł (bez podatku VAT). Sprawdź pytania i odpowiedzi Urzędu Zamówień Publicznych dotyczące nowego PZP. Zamówienia publiczne regulują także inne akty prawne, w tym dotyczące: gospodarowania środkami publicznymi – ustawa o finansach publicznych zawierania umów – Kodeks cywilny postępowania administracyjnego – Kodeks postępowania administracyjnego nieuczciwej konkurencji – ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Na stronie Urzędu Zamówień Publicznych jest dostępne repozytorium wiedzy dotyczącej zamówień publicznych, w tym materiały szczegółowo opisujące poszczególne zagadnienia, takie jak: przepisy, interpretacje, orzecznictwo, dobre praktyki, wzorcowe dokumenty. Kto musi stosować prawo zamówień publicznych Podmiotem, który prowadzi postępowanie mające na celu zawarcie umowy o zamówienie publiczne, jest zamawiający. Zamawiający to podmiot publiczny, na przykład administracja rządowa czy jednostki samorządu terytorialnego, który kupuje na rynku towary i usługi. Przepisy dotyczące zamówień publicznych muszą stosować między innymi: zamawiający publiczni, na przykład organy władzy publicznej, samorządy, sądy, zakłady opieki zdrowotnej, uczelnie, administracja zamawiający sektorowi, czyli podmioty wyodrębniane ze względu na rodzaj wykonywanej działalności o szczególnym charakterze z punktu widzenia gospodarki państwa, na przykład sprzedaż i produkcja energii, obsługa sieci w zakresie transportu kolejowego, usługi w zakresie gospodarki wodnej zamawiający subsydiowani, czyli podmioty, które nie należą do żadnej z wyżej wymienionych grup, jednak muszą stosować PZP z uwagi na spełnienie szczególnych przesłanek. Ważne! Zamówienie musi spełniać łącznie określone warunki, żeby podmiot, który je realizuje, mógł być uznany za zamawiającego subsydiowanego: ponad 50% wartości zamówienia udzielanego przez ten podmiot jest finansowane z szeroko pojętych środków publicznych wartość zamówienia jest równa lub przekracza progi unijne, czyli 22 840 755 złotych netto w przypadku robót budowlanych oraz 913 630 zł netto w przypadku usług związanych z takimi robotami budowlanymi przedmiotem zamówienia są roboty budowlane, między innymi w zakresie: inżynierii lądowej lub wodnej, budowy szpitali, obiektów sportowych, rekreacyjnych lub wypoczynkowych, budynków szkolnych, budynków szkół wyższych lub budynków wykorzystywanych przez administrację publiczną lub usługi związane z takimi robotami budowlanymi. Drugą stroną zamówienia są wykonawcy, czyli osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (na przykład spółki jawne), które oferują na rynku wykonanie robót budowlanych lub obiektu budowlanego, dostawę produktów lub świadczenie usług lub ubiegają się o udzielenie zamówienia, złożyły ofertę lub zawarły umowę w sprawie zamówienia publicznego. Kiedy zamówienie ma publiczny charakter Prawo zamówień publicznych trzeba stosować do czterech kategorii zamówień: zamówienia klasyczne – udzielane przez zamawiającego publicznego, na przykład jednostkę sektora finansów publicznych, jeżeli wartość udzielanego zamówienia jest równa co najmniej kwocie 130 000 złotych netto zamówienia sektorowe – udzielane przez zamawiającego sektorowego wyodrębnionego ze względu na działalność, której dane zamówienie dotyczy. Dotyczą między innymi gospodarki wodnej, energetyki czy usług transportowych, jeżeli wartość udzielanego zamówienia jest równa co najmniej: 1 827 260 złotych netto w przypadku dostaw, usług i konkursów 22 840 755 złotych netto w przypadku robót budowlanych zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa – udzielane przez zamawiającego publicznego albo zamawiającego sektorowego, a ich przedmiotem są na przykład dostawy sprzętu wojskowego lub roboty budowlane przeznaczone do celów wojskowych. Obowiązują tu takie same progi wartości zamówienia jak w stosunku do zamówień sektorowych zamówienia klasyczne z zamawiającym subsydiowanym – zamawiający subsydiowany nie należy ani do grupy zamawiających publicznych, ani zamawiających sektorowych. Teoretycznie nie powinien zatem stosować ustawy, jednak ze względu na publiczne pochodzenie środków, z jakich finansowany będzie przedmiot zamówienia, ustawa musi być zastosowana. Kiedy nie trzeba stosować prawa zamówień publicznych Prawo zamówień publicznych przewiduje szereg sytuacji, w których stosowanie rozbudowanych procedur przetargowych nie jest obowiązkowe. Wyłączenie PZP może mieć miejsce: z uwagi na przedmiot udzielanego zamówienia – wyłączenia przedmiotowe ze względu na to, kto udziela danego zamówienia – wyłączenia podmiotowe. Wyłączenia przedmiotowe Nie trzeba stosować PZP w przypadku zamówień i konkursów dotyczących: usług arbitrażowych lub pojednawczych określonych usług prawnych usług badawczych i rozwojowych (pod pewnymi warunkami) nabywania własności lub innych praw do istniejących budynków lub nieruchomości usług finansowych związanych z obrotem papierami wartościowymi zawierania umów pożyczek i kredytów usług w dziedzinie obrony cywilnej nabywania uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi. Przesłanką, która pozwala na wyłączenie PZP, jest również ochrona informacji niejawnych oraz istotnego interesu bezpieczeństwa państwa. Wyłączenia podmiotowe Wyłączenia podmiotowe odnoszą się do konkretnych podmiotów w ściśle określonym zakresie, na przykład Narodowy Bank Polski w zakresie zakupów związanych z wykonywaniem zadań dotyczących realizacji polityki pieniężnej lub Bank Gospodarstwa Krajowego w zakresie zakupów związanych z realizacją zadań dotyczących obsługi funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego, a także realizacją programów rządowych w części dotyczącej prowadzenia rachunków bankowych. Zasady zamówień publicznych Najważniejsze zasady udzielania zamówień publicznych to: zasada uczciwej konkurencji – wymaga od zamawiającego przeprowadzenia postępowania w sposób zgodny z prawem, dobrymi obyczajami oraz interesem innego przedsiębiorcy bądź klienta, zapewniający dostęp grupom wykonawców i ograniczający wykorzystywanie pozycji monopolistycznej przez inne podmioty zasada równości – zgodnie z nią zamawiający nie może preferować ani dyskryminować żadnego z podmiotów przystępujących do postępowania o udzielenie zamówienia; powinni oni być traktowani na równych prawach przez zamawiającego w toku całego postępowania, a stawiane im wymagania powinny być jasne i znane w chwili przygotowywania ofert zasada bezstronności i obiektywizmu – zakazuje między innymi uczestniczenia w postępowaniu osób związanych z wykonawcą zasada efektywności – wymaga wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, którą należy rozumieć jako ofertę uwzględniającą efektywność kosztową, aspekty jakościowe, środowiskowe lub społeczne związane z przedmiotem zamówienia zasada jawności – oznacza, że informacje i dokumenty z postępowania powinny być powszechnie dostępne (tę zasadę można wyłączyć tylko w konkretnych sytuacjach, wskazanych w ustawie) zasada przejrzystości – wymaga, aby postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego zawierało jasne reguły i aby istniały środki do weryfikacji prawidłowości ich stosowania oraz wcześniej ustalone kryteria, na podstawie których zamawiający podejmuje czynności zasada pisemności i prowadzenia postępowania w języku polskim – postępowanie o udzielenie zamówienia, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, prowadzi się pisemnie i w języku polskim. Stosowanie tych zasad oznacza w praktyce, że w razie naruszenia wynikających z nich praw wykonawcy przysługują określone środki ochrony prawnej - na przykład może się domagać, aby opis przedmiotu zamówienia nie zawierał nieuzasadnionych preferencji dla towarów oferowanych przez jego konkurenta (zasada uczciwej konkurencji, zasada równości) lub aby jego oferta była oceniona jedynie przez osoby, których bezstronność nie budzi uzasadnionych wątpliwości (zasada bezstronności i obiektywizmu). Progi zamówień publicznych Próg stosowania PZP Przepisy Prawa zamówień publicznych dotyczą zamówień i konkursów, których wartość jest równa lub przekracza 130 000 zł (bez podatku VAT). Przy zamówieniach poniżej 130 000 zł netto podmioty zamawiające są zobowiązane do przestrzegania – między innymi – ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych i ustawy o finansach publicznych. W praktyce instytucje, które realizują zamówienia publiczne poniżej progów wynikających z Prawa zamówień publicznych, działają według wewnętrznych regulaminów. Wzór takiego regulaminu dostępny jest na stronie Urzędu Zamówień Publicznych. Progi unijne Jeśli chodzi o prawidłowe zdefiniowanie procedur, według których musi być zrealizowane zamówienie, ważne są progi unijne - zamówienia powyżej tych progów są objęte bardziej rygorystycznymi obowiązkami. Stosuje się do nich określone tryby zamówienia. Dotyczy ich między innymi obowiązek przeprowadzenia analizy potrzeb zamawiającego czy powołania komisji przetargowej oraz szczególne wymagania co do dokumentów postępowania czy zasady publikacji ogłoszeń o zamówieniu. Pamiętaj! Oferta w postępowaniach o wartości równej lub wyższej niż progi unijne musi być sporządzona w formie elektronicznej podpisanej podpisem kwalifikowanym. Obecnie obowiązują następujące progi zamówień unijnych (kwoty w złotych polskich odnoszą się do wartości przyjętych dla 2020 roku): Roboty budowlane: 5 350 000 euro netto (równowartość kwoty 22 840 755 zł netto) – niezależnie od rodzaju zamawiającego i charakteru zamówienia. Dostawy i usługi: 139 000 euro netto (równowartość kwoty 593 433 zł netto) – próg podstawowy (dla jednostek sektora publicznego, na przykład z sektora rządowego) 214 000 euro netto (równowartość kwoty 913 630 zł netto) – próg dla dostaw i usług zamawianych przez zamawiających samorządowych, którymi są między innymi: jednostki samorządu terytorialnego, uczelnie publiczne, państwowe instytucje kultury 428 000 euro netto (równowartość kwoty 1 827 260 zł netto) – próg dla dostaw i usług sektorowych oraz w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. Usługi społeczne: 750 000 euro netto (równowartość kwoty 3 201 975 zł netto) – próg dla zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi zamawiane przez zamawiających publicznych 1 000 000 euro netto (równowartość kwoty 4 269 300 zł netto) – próg dla zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi zamawiane przez zamawiających sektorowych oraz w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. Informacje o progach unijnych oraz o kursie przeliczenia euro na złotówki publikuje Prezes Urzędu Zamówień Publicznych w obwieszczeniu, które zamieszczane jest na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych. Gdzie są publikowane ogłoszenia o zamówieniach publicznych Udzielenie zamówienia powyżej progów unijnych nakłada na zamawiającego obowiązek przekazania ogłoszenia Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, który publikuje je w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zamawiający udostępnia ogłoszenie również na stronie internetowej prowadzonego postępowania, od dnia jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zamawiający może także opublikować ogłoszenie w innym miejscu. Udzielenie zamówienia poniżej progów unijnych wymaga zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych, udostępnianym na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień Publicznych. Zamawiający może dodatkowo przekazać ogłoszenie do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zamawiający może udostępnić ogłoszenie w inny sposób, ale nie wcześniej niż w Biuletynie Zamówień Publicznych. Tryby zamówień publicznych Zamówienia publiczne mogą być udzielane w kilku trybach. To, jaki tryb jest właściwy, określają przepisy – zamawiający nie ma swobody wyboru trybu. Tryby zamówień publicznych różnią się w zależności od tego, czy wartość udzielanego zamówienia przekracza progi unijne czy też nie. Tryby dla zamówień powyżej progów unijnych to: przetarg nieograniczony – to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy przetarg ograniczony – to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy, a oferty mogą składać wyłącznie wykonawcy zaproszeni do składania ofert negocjacje z ogłoszeniem – to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy. Zamawiający zaprasza wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych, prowadzi z nimi negocjacje w celu ulepszenia treści ofert wstępnych i ofert składanych na etapie negocjacji, po których zakończeniu zaprasza wykonawców do składania ofert ostatecznych dialog konkurencyjny – to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy. Zamawiający prowadzi dialog z wykonawcami zaproszonymi do udziału w zakresie zaproponowanych przez nich rozwiązań. Po zakończeniu dialogu zaprasza ich do składania ofert partnerstwo innowacyjne – to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy. Zamawiający zaprasza wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych, prowadzi z nimi negocjacje w celu ulepszenia treści ofert wstępnych i ofert składanych na etapie negocjacji, po których zakończeniu zaprasza do składania ofert na prace badawczo-rozwojowe, których celem jest opracowanie innowacyjnego produktu, usługi lub robót budowlanych. Następnie dokonuje zakupu dostaw, usług lub robót budowlanych będących wynikiem prac badawczo-rozwojowych, na podstawie których dokonano opracowania innowacyjnego produktu, usługi lub robót budowlanych pod warunkiem, że odpowiadają one poziomom wydajności i maksymalnym kosztom uzgodnionym między zamawiającym a wykonawcą lub wykonawcami negocjacje bez ogłoszenia – to tryb udzielania zamówienia, w którym zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza ich do składania ofert zamówienie z wolnej ręki – to tryb udzielania zamówienia, w którym zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko z jednym wykonawcą. W przypadku zamówień poniżej progów unijnych zamawiający może przeprowadzić postępowanie w trybie: podstawowym partnerstwa innowacyjnego negocjacji bez ogłoszenia trybie zamówienia z wolnej ręki. Tryb podstawowy może przybrać jeden z trzech wariantów: pierwszy wariant – analogiczny do trybu przetargu nieograniczonego – następuje w sytuacji, gdy potrzeby zamawiającego są w wystarczający sposób sprecyzowane, a tym samym warunki zamówienia nie pozostawiają wątpliwości i nie ma potrzeby prowadzenia negocjacji. Na potrzeby prowadzonego postępowania w tym wariancie zamawiający sporządza Specyfikację warunków zamówienia (SWZ). drugi wariant zakłada negocjowanie złożonych ofert, jeśli zamawiający to przewidział. W takim przypadku zakres prowadzonych negocjacji dotyczy wyłącznie tych elementów treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert i nie mogą prowadzić do zmiany treści SWZ (jego sporządzenie, podobnie jak przy pierwszym wariancie, jest obligatoryjne na początku toczącego się postępowania) trzeci wariant zakłada negocjowanie złożonych ofert w celu ich ulepszenia. Zamawiający sporządza opis potrzeb i wymagań, a dopiero w następstwie przeprowadzonych negocjacji sporządza SWZ. Negocjacje nie mogą prowadzić do zmiany minimalnych wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia lub realizacji zamówienia, określonych w opisie potrzeb i wymagań. Negocjacje są prowadzone na zaproszenie zamawiającego do czasu doprecyzowania lub uzupełnienia wszystkich warunków zamówienia podlegających negocjacjom, a następnie wykonawcy składają ostateczne oferty. Tryby partnerstwa innowacyjnego, negocjacji bez ogłoszenia oraz zamówienia z wolnej ręki stosowane w zamówieniach poniżej progów unijnych odpowiadają co do zasady trybom stosowanym w przypadku zamówienia powyżej tych progów. Jak przygotować ofertę Co do zasady informację o tym, jak przygotować ofertę w postępowaniu, znajdziesz w dokumentacji konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Tym samym pierwszym krokiem przed podjęciem decyzji o starcie w przetargu powinna być analiza treści ogłoszenia i Specyfikacji warunków zamówienia oraz weryfikacja, czy jest możliwe spełnienie oczekiwań zamawiającego i realizacja zamówienia. Specyfikacja warunków zamówienia to podstawowy i jeden z najważniejszych dokumentów w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Zamawiający pokazuje w nim swoje oczekiwania w stosunku do przyszłego wykonawcy, z którym podpisze umowę. Przepisy dokładnie określają elementy SWZ, a ich brak może być przyczyną do złożenia odwołania. Te elementy to najważniejsze dane, takie jak: nazwa, adres zamawiającego, tryb udzielania, opis przedmiotu zamówienia, termin wykonania zamówienia, informacje o wymaganych dokumentach, informacje o sposobie komunikowania się, termin związania ofertą, podstawy wykluczenia, kryteria oceny ofert. Jeśli zapisy zawarte w SWZ są dla wykonawców niejasne, to mogą złożyć formalne zapytanie i żądać od zamawiającego dodatkowych wyjaśnień. Odpowiedzi na takie pytania powinny być dostępne dla wszystkich podmiotów zainteresowanych zamówieniem i muszą zostać udzielone w określonym terminie. Oferta jest oświadczeniem woli, które zawiera propozycję zawarcia umowy na warunkach, jakie zostały w niej określone. Wykonawca może złożyć tylko jedną ofertę, chyba że zamawiający dopuszcza na przykład złożenie oferty wariantowej lub oferty częściowe (kiedy zamówienie podzielone jest na kilka części i można złożyć ofertę na więcej niż jedną część). Jeżeli treść oferty jest niezgodna z wymaganiami zamawiającego określonymi w dokumentach zamówienia, podlega ona odrzuceniu. Ważne! Niezgodność treści oferty z wymaganiami zamawiającego musi mieć charakter zasadniczy i nieusuwalny. Musi odnosić się do treści zobowiązania objętego przedmiotem zamówienia albo też do innych istotnych wymagań dokumentów zamówienia regulujących sposób przedstawienia oferty. Przykładem takiej niezgodności jest zaoferowanie zamawiającemu innego przedmiotu świadczenia niż ten wymagany w treści SWZ. Na ofertę składa się szereg dokumentów i oświadczeń składanych przez wykonawcę, zgodnie z wymogami określonymi w dokumentach zamówienia. Obejmuje ona zatem dokumenty o różnej randze, nie tylko dokumenty zawierające przedmiotowo istotne elementy. Ofertą w najściślejszym znaczeniu tego słowa jest formularz ofertowy, który nie podlega uzupełnieniu. Pamiętaj! Oferta musi być podpisana przez osoby umocowane do działania w imieniu wykonawcy w dacie składania oferty. Generalną zasadą jest, że treść oferty nie może ulec zmianie. Możliwe jest jedynie poprawienie oczywistych omyłek pisarskich, rachunkowych lub innych niezgodności oferty z dokumentami postępowania, niepowodujących jednak istotnych zmian w jej treści. W przypadku, gdy wątpliwości dotyczą treści oferty, zamawiający ma prawo żądać od wykonawcy wyjaśnień, które jednak nie mogą prowadzić do zmiany treści oferty. Wyjaśnienie nie może też polegać na prowadzeniu negocjacji lub uzupełnieniu złożonej już oferty. Jak złożyć ofertę Szczegółową informację, jak złożyć ofertę w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, znajdziesz zawsze w dokumentacji tego postępowania. Przekazywanie ofert czy wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub w konkursie odbywa się przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Środki komunikacji elektronicznej stosowane przez zamawiającego muszą zapewniać integralność, autentyczność, nienaruszalność i poufność wymiany i przechowywania informacji. Elektronizacja procesu udzielania zamówień publicznych sprzyja sprawności, przejrzystości i efektywności kosztowej prowadzonych postępowań. Z tego względu Prawo zamówień publicznych nakłada również obowiązek stosowania środków komunikacji elektronicznej. Komunikacja ustna z zamawiającym może być jedynie wyjątkiem i dotyczyć informacji nieistotnych, czyli niezwiązanych z ogłoszeniem o zamówieniu lub, przykładowo, dokumentami zamówienia. Zamawiający nie powinien mieć możliwości zapoznania się z treścią złożonych dokumentów przed upływem terminu ich składania. Ważne! Oferta w postępowaniach o wartości równej lub wyższej niż progi unijne musi być sporządzona w formie elektronicznej, czyli jako plik cyfrowy podpisany podpisem kwalifikowanym. Przeczytaj więcej o progach unijnych. Oferta w postępowaniach o niższej wartości nie musi być składana w formie elektronicznej. Dopuszczalna jest w tym przypadku postać elektroniczna, czyli dokument musi pozostawać plikiem elektronicznym, ale może zostać opatrzony podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. W tym przypadku nie trzeba podpisywać oferty podpisem kwalifikowanym. Pamiętaj! Wykonawca powinien powiadomić zamawiającego, że przedstawia informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jednocześnie wykazać, dlaczego – w jego ocenie – przedkładane informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Warto załączyć dokumenty potwierdzające stanowisko wykonawcy w zakresie poufnego charakteru informacji udostępnianych zamawiającemu. Wykonawca biorący udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego powinien zabezpieczyć odpowiednie środki finansowe na wadium. Wadium nie jest już wprawdzie obowiązkowe w zamówieniach (niezależnie, czy zamówienie jest powyżej czy poniżej wartości progów unijnych), jednak powszechną praktyką zamawiających jest żądanie od wykonawców takiego zabezpieczenia. Co do zasady kwota wadium nie może być większa niż 3% wartości zamówienia (zamówienia powyżej progów unijnych) oraz 1,5% wartości zamówienia (zamówienia poniżej progów unijnych). Wadium wnosi się przed upływem terminu składania ofert. Powinno zabezpieczać ofertę przez cały okres związania nią przez wykonawcę. Jak złożyć odwołanie Ubiegający się o zamówienie wykonawca, który chce zakwestionować określoną czynność zamawiającego, ma prawo do złożenia odwołania. Odwołanie przysługuje od każdej czynności zamawiającego niezgodnej z przepisami ustawy, podjętej w toku postępowania, a także od zaniechania czynności, do której zamawiający był zobowiązany, w tym od zaniechania przeprowadzenia postępowania. Dotyczy to wszystkich postępowań bez względu na ich wartość, w tym zarówno postępowań poniżej progów unijnych, jak i postępowań powyżej tych progów, ale także na przykład postępowań o zawarcie umowy ramowej. Odwołanie trzeba wnieść do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej. Odwołujący musi jednocześnie – najpóźniej przed upływem terminu do wniesienia odwołania – przekazać kopię odwołania zamawiającemu. Zasadniczo odwołanie powinno być wniesione w ściśle określonym terminie, który wynosi: 5 dni – w przypadku zamówień o wartości poniżej progów unijnych 10 dni – w przypadku zamówień o wartości równej lub powyżej progów unijnych liczonych od dnia przekazania informacji stanowiącej podstawę dla wniesienia odwołania. Terminy wnoszenia odwołań w przypadku zaniechania przez zamawiającego opublikowania ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub zaniechania przesłania wykonawcy zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty, lub też niezaproszenia wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej, jeżeli taki obowiązek zamawiający miał zgodnie z ustawą, są dłuższe i wynoszą 15 lub 30 dni od publikacji ogłoszenia o udzieleniu zamówienia (w zależności od wartości zamówienia). Najdłuższe terminy na wniesienie odwołania przysługują odwołującemu, gdy doszło do udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki z naruszeniem ustawy. Wynoszą one 6 miesięcy w przypadku postępowań powyżej progów unijnych oraz 1 miesiąc w przypadku postępowań krajowych. Odwołujący ma wtedy na celu wzruszenie zawartych już umów i od dnia ich zawarcia biegną wskazane terminy. Termin 1 miesiąca odnosi się także do zaskarżania zaniechania ogłoszenia uzasadnienia wyboru trybu niekonkurencyjnego (negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki). Odwołanie powinno zawierać między innymi dane identyfikujące odwołującego, przedmiot zamówienia, zwięzłe przedstawienie zarzutów. Dodatkowo wskazany przepis prawa reguluje, jakie załączniki powinny znaleźć się w odwołaniu, przykładowo dowód uiszczenia wpisu od odwołania w wymaganej wysokości (wysokość wpisu od odwołania jest zróżnicowana i zależy od wartości zamówienia i jego rodzaju). Jeśli odwołanie będzie zawierało braki formalne i nie będzie można mu nadać prawidłowego biegu, Prezes Izby wezwie wykonawcę do ich uzupełnienia w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem zwrócenia odwołania. Prezes może także dokonać zwrotu w przypadku braku uiszczenia wpisu. Do czasu otwarcia rozprawy zamawiający może wnieść odpowiedź na odwołanie, w której ustosunkowuje się do jego treści, natomiast do czasu zamknięcia rozprawy odwołujący może odwołanie cofnąć. Zobacz więcej o nowych zamówieniach publicznych na stronie Urzędu Zamówień Publicznych.

zamówienia publiczne oferta bez vat